ၿပည္ေထာင္စုသမၼတၿမန္မာႏိုင္ငံ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတ ဦးသိန္းစိန္မွ (၂၅) ႀကိမ္ေၿမာက္ အာဆီယံႏွင့္ ဆက္စပ္ ထိပ္သီးအစည္းအေဝးမ်ား ဖြင့္ပြဲအခမ္းအနားတြင္ ေၿပာၾကားသည့္ မိန္႔ခြန္း

 

(၂၀၁၄ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလ ၁၂ ရက္ေန႔)

(ေနၿပည္ေတာ္၊ ၿပည္ေထာင္စုသမၼတၿမန္မာႏိုင္ငံ)

အေဆြေတာ္ ဘုရင္မင္းၿမတ္၊ အေဆြေတာ္မ်ား၊ ဧည့္သည္ေတာ္မ်ားခင္ဗ်ား၊ မဂၤလာ နံနက္ခင္းမွာ မဂၤလာပါလို႔ ဦးစြာ ႏႈတ္ခြန္း ဆက္သ အပ္ပါတယ္။

ေနၿပည္ေတာ္မွာ က်င္းပမယ့္ (၂၅) ႀကိမ္ေၿမာက္ အာဆီယံ ထိပ္သီးအစည္းအေဝးနဲ႔ ဆက္စပ္ ထိပ္သီးအစည္းအေဝးမ်ားကို တက္ေရာက္လာၾကတဲ့ အေဆြေတာ္မ်ား အားလုံး ကို ၿပည္ေထာင္စုသမၼတၿမန္မာႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရ ကိုယ္စားေရာ၊ မိမိအေနနဲ႔ပါ လႈိက္လွဲစြာ ႀကိဳဆိုအပ္ပါတယ္။

မိမိအေနနဲ႔ အာဆီယံ ထိပ္သီးအစည္းအေဝးႀကီးကို ပထမဆုံးအႀကိမ္အၿဖစ္ တက္ေရာက္ လာၾကတဲ့ အင္ဒိုနီးရွားသမၼတႏိုင္ငံမွ အေဆြေတာ္ သမၼတ ဂ်ိဳကို ဝီဒိုဒို ကိုလည္းေကာင္း၊ ထိုင္းႏိုင္ငံမွ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ပရာယုသ္ ခ်န္-အိုခ်ာ ကိုလည္းေကာင္း ဂုဏ္ၿပဳႀကိဳဆို ပါေၾကာင္းကို ဦးစြာ ေၿပာၾကားလိုပါတယ္။

အေဆြေတာ္တို႔ရဲ႕ ဦးေဆာင္မႈဟာ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံနဲ႔ ထိုင္းႏိုင္ငံမ်ားက ၿပည္သူမ်ားအတြက္ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈ၊ တည္ၿငိမ္မႈနဲ႔ စီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ၊ သာယာဝေၿပာမႈကို ဆက္လက္ ေဖာ္ေဆာင္လာႏိုင္မွာ ၿဖစ္သလို အာဆီယံ ေပါင္းစည္းေရး လုပ္ငန္းစဥ္ ေဖာ္ေဆာင္ေရး မွာလည္း အားသစ္မ်ား ၿဖစ္လာမယ္ ဆိုတာကို အၿပည့္အဝ ယုံၾကည္ပါတယ္။

အေဆြေတာ္ တို႔ကို မိမိတို႔ အာဆီယံႏိုင္ငံမ်ား ေခါင္းေဆာင္မ်ား အသိုက္အဝန္းက လႈိက္လွဲ ေႏြးေထြးစြာ ႀကိဳဆိုပါတယ္။

ဒီကေန႔နဲ႔ မနက္ၿဖန္မွာ က်င္းပမယ့္ အစည္းအေဝးမ်ားကို အေဆြေတာ္တို႔ အားလုံးစုံညီစြာ ႂကြေရာက္ ပါဝင္လာၾကၿခင္းဟာ ဆိုရင္ ႏိုင္ငံေရးအရ စည္းလုံးခိုင္မာၿပီး၊ စီးပြားေရးအရ ေတာင့္တင္းကာ၊ လူမႈေရးအရ တာဝန္ယူမႈရွိတဲ့ အာဆီယံ အသိုက္အဝန္းတစ္ရပ္ ေပၚေပါက္လာေရးနဲ႔ အာဆီယံ မိတ္ဖက္မ်ားနဲ႔လည္း ပိုမိုခိုင္မာစြာ ပူးေပါင္း ေဆာင္႐ြက္ ေနတာကို ၿပသပါတယ္။ ဒါ့အၿပင္ အၿပန္အလွန္ အက်ိဳးရွိမဲ့ ပူးေပါင္းေဆာင္႐ြက္မႈ လုပ္ငန္း မ်ားကို ေဖာ္ေဆာင္ေရးအတြက္ စုစည္းညီညာစြာနဲ႔ ႀကိဳးပမ္းေနတဲ့ မိမိတို႔ရဲ႕ သႏၷိဌာန္ ခ်မႈမ်ားကို ေပၚလြင္ေစပါတယ္။

အေဆြေတာ္ ဘုရင္မင္းၿမတ္နဲ႔ အေဆြေတာ္မ်ားခင္ဗ်ား

ယခု မိမိတို႔က်င္းပတဲ့ အစည္းအေဝးဟာ အာဆီယံ အတြက္ အလြန္အေရးပါ တဲ့အခ်ိန္မွာ က်င္းပတဲ့ အစည္းအေဝး ၿဖစ္ပါတယ္။ အာဆီယံဟာ လာမယ့္ ႏွစ္ကုန္မွာ အာဆီယံ အသိုက္အဝန္းတစ္ရပ္အေနနဲ႔ ေပၚထြန္းလာေတာ့မွာ ၿဖစ္ပါတယ္။ အာဆီယံ အသိုက္အဝန္းဆိုင္ရာ လမ္းၿပေၿမပုံနဲ႔အညီ အာဆီယံ အသိုက္အဝန္းႀကီးကို အၿပီးသတ္ တည္ေဆာက္ႏိုင္ၾကေတာ့မွာ ၿဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔အတြက္ ေရွ႕ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္ရမယ့္ အဓိကအခ်က္ကေတာ့ ဒီအသိုက္အဝန္းႀကီးကို အရည္အေသြး ရွိရွိ ေရရွည္ တိုးတက္ေအာင္ ဦးေဆာင္သြားၾကမယ္ ဆိုတဲ့အခ်က္ဘဲၿဖစ္ပါတယ္။

ဒါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အာဆီယံအေနနဲ႔ ယခုႏွစ္အတြင္းမွာ အဓိကက်တဲ့ လုပ္ငန္းႏွစ္ရပ္ကို စတင္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလုပ္ငန္းေတြကေတာ့ အာဆီယံရဲ႕ အဖြဲ႕အစည္းေတြကို အာဆီယံ ပဋိညာဥ္ စာတမ္းနဲ႔အညီ ဘယ္လို ပိုမိုထိေရာက္ ခိုင္မာေအာင္ ေဆာင္႐ြက္ သြားၾကမယ္ ဆိုတဲ့ ဆန္းစစ္မႈနဲ႔ အာဆီယံရဲ႕ အနာဂတ္အတြက္ ေမၽွာ္မွန္းခ်က္ အသစ္တစ္ရပ္ကို ခ်မွတ္ေရးအတြက္ လုပ္ငန္းမ်ား စတင္အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္ခဲ့ၿခင္းဘဲ ၿဖစ္ပါတယ္။

ဒါဟာ အာဆီယံကို အနာဂတ္မွာ တိုးတက္ၿပီး ေရရွည္ရွင္သန္တဲ့ အဖြဲ႕အစည္း ၿဖစ္လာေစေရးကို အထူးအေထာက္ အကူၿပဳေစမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။

အာဆီယံဟာ ယခုႏွစ္ေဆာင္ပုဒ္ ၿဖစ္တဲ့ “ေရွ႕သို႔တူညီတက္လွမ္းခ်ီ၊ ၿငိမ္းခ်မ္း ေဝစည္ အသိုက္အဝန္းဆီ ” ဆိုတာနဲ႔အညီ ၿငိမ္းခ်မ္း၊ တည္ၿငိမ္၊ တိုးတက္ သာယာဝေၿပာ တဲ့ အာဆီယံအသိုက္အဝန္းဆီကို ေမၽွာ္မွန္းၿပီး ဒီႏွစ္အတြင္း ေဆာင္႐ြက္တဲ့ လုပ္ငန္းမ်ားဟာ ဒီရည္မွန္းခ်က္ကို ဦးတည္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့တာ ၿဖစ္ပါတယ္။ အာဆီယံ အသိုက္အဝန္း ထူေထာင္ေရးအတြက္ ခ်မွတ္ထားတဲ့ လမ္းၿပေၿမပုံ အေကာင္အထည္ ေဖာ္တဲ့ ေနရာမွာလည္း စိတ္ေက်နပ္စရာေကာင္းတဲ့ တိုးတက္မႈေတြရွိခဲ့ပါတယ္။ ေဒသတြင္း ၿငိမ္းခ်မ္း၊ တည္ၿငိမ္ေရးကိုလည္း ဆက္လက္ ထိန္းသိမ္းၿမႇင့္တင္ႏိုင္ခဲ့ ၾကပါတယ္။

ကၽြန္ေတာ္တို႔ဟာ ဘာလီေၾကညာခ်က္ (၃) နဲ႔အညီ အာဆီယံအဖြဲ႕ႀကီးကို ေဒသအေပၚ အက်ိဳးသက္ေရာက္မဲ့ ကမၻာ့ေရးရာ ကိစၥေတြကို ရင္ဆိုင္ေၿဖရွင္းတဲ့ေနရာမွာ တူညီတဲ့ အာဆီယံ သေဘာထားရေအာင္ ႀကိဳးပမ္းမႈေတြကို စတင္ေနၿပီၿဖစ္ပါတယ္။ ဒီႏွစ္ဟာ အာဆီယံဥကၠဌရဲ႕ ေဆာင္ပုဒ္နဲ႔အညီ အာဆီယံဟာ စည္းလုံးမႈကို အေလးထားတယ္ ဆိုတာကို ၿပတဲ့အေနနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔အားလုံးနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ ကိစၥေတြကို အၿမန္ဆုံး အေရးယူ ေဆာင္႐ြက္ခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ အၾကမ္းဖက္မႈ တိုက္ဖ်က္ေရး၊ မေလးရွား ခရီးသည္တင္ေလယာဥ္ ပစ္ခ်ခံရၿခင္းကိစၥ၊ ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္တို႔ရဲ႕ လုပ္ရပ္ေတြ အေပၚ ၿပတ္သားတဲ့ ရပ္တည္ခ်က္ေတြ ထုတ္ၿပန္ခဲ့သလို ဖိလစ္ပိုင္အစိုးရ၏ ၿပည္တြင္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရလဒ္ကိုလည္း ဝမ္းေၿမာက္စြာ ႀကိဳဆိုခဲ့တာကို ၿပသခဲ့ပါတယ္။

အာဆီယံရဲ႕ ဗဟိုအခ်က္အခ်ာက်မႈကို ထိန္းသိမ္းၿပီး အာဆီယံအေပၚ အက်ိဳး သက္ေရာက္မႈ ရွိေစမဲ့ ေဒသတြင္းနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ ကိစၥရပ္မ်ား အေပၚမွာလည္း အာဆီယံရဲ႕ ဘုံရပ္တည္ခ်က္မ်ား ေဖာ္ထုတ္ၿပီး အာဆီယံရဲ႕ စည္းလုံးမႈနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းက အေလးထားႏိုင္တဲ့ ခိုင္မာတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ရပ္ ၿဖစ္တယ္ဆိုတာကိုလည္း ၿပသႏိုင္ခဲ့ ပါတယ္။ ေဒသ ၿပင္ပရွိ ႏိုင္ငံမ်ားနဲ႔ ဆက္ဆံေရးဆိုင္ရာ အာဆီယံ “မူ” နဲ႔ “စံႏႈန္း” ေတြဟာ လည္း ေဒသတြင္း တည္ၿငိမ္၊ ေအးခ်မ္း၊ လုံၿခဳံေရးကို မ်ားစြာ အေထာက္အကူ ၿဖစ္ေစခဲ့ ပါတယ္။ ဒီလိုအခ်က္ေတြေၾကာင့္ အၿခားေဒသမွာရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေတြကလည္း အာဆီယံနဲ႔ ပိုမိုထိေတြ႕ ဆက္ဆံလိုတဲ့ ဆႏၵမ်ားကို ၿပသခဲ့ၾကတာၿဖစ္ပါတယ္။

အာဆီယံႏိုင္ငံေရးနဲ႔ လုံၿခဳံေရး အသိုက္အဝန္းဆိုင္ရာ လမ္းၿပေၿမပုံပါ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားဟာလည္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ၿပီးစီးခဲ့တာကို ဝမ္းေၿမာက္စြာ သိရွိ ရပါတယ္။

အလားတူဘဲ စီးပြားေရးက႑ဆိုင္ရာမွာလည္း အခြန္အခမ်ား ေလၽွာ႔ခ်ၿခင္း၊ ကုန္သြယ္ေရး လြယ္ကူေခ်ာေမြ႕ေစေရး၊ ေငြေၾကး အရင္းအႏွီး ေစ်းကြက္ပိုမိုေပါင္းစည္းေရး၊ ပုဂၢလိက က႑ ပါဝင္မႈ ၿမႇင့္တင္ေရး၊ အေသးစားႏွင့္ အလတ္စားစီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး၊ စားနပ္ရိကၡာ ဖူလုံမႈၿမႇင့္တင္ေရး၊ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ ကြာဟခ်က္ ေလၽွာ႔ခ်ေရးမ်ား သာမက ၿပင္ပ မိတ္ဖက္ ႏိုင္ငံမ်ားနဲ႔ ႏွစ္ဘက္ အက်ိဳးရွိမဲ့ ကိစၥေတြတိုးၿမႇင့္ ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ခဲ့တာကို အားရဖြယ္ ေတြ႕ၿမင္ၾကရ ပါတယ္။

ကမၻာ့ စီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ မေရမရာရွိေနသည့္တိုင္ ေဒသတြင္း ဝယ္လိုအား ခိုင္မာ ရွင္သန္ၿပီး၊ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈႏႈန္း (၅) ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ကို ထိန္းသိမ္း ထားႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ လာမယ့္ႏွစ္ မ်ား အတြက္ ခန္႔မွန္းခ်က္မ်ားဟာလည္း အားရဖြယ္ၿဖစ္ပါတယ္။ အာဆီယံ အသိုက္အဝန္း ထူေထာင္မႈမွာ အာဆီယံစီးပြားေရးအသိုက္အဝန္းဟာ အာဆီယံရဲ႕ အဓိက ေမာင္းႏွင္အား ၿဖစ္ပါတယ္။ အာဆီယံ အသိုက္အဝန္းကို အာဆီယံစီးပြားေရး အသိုက္အဝန္းရဲ႕ မ႑ိဳင္ႀကီး (၄) ရပ္ကို အေၿခခံၿပီး ပီပီၿပင္ၿပင္ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္လာတာနဲ႔အမၽွ ၿပည္သူမ်ား ဟာ အာဆီယံ အသိုက္အဝန္းရဲ႕ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားကို အၿပည့္အဝ မၽွေဝခံစားလာႏိုင္ ၾကမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။

ဒီႏွစ္အတြင္း ေဆာင္႐ြက္ခဲ့တဲ့ လုပ္ငန္းရပ္မ်ားစြာမွာ ပညာေရးၿမႇင့္တင္ၿခင္း၊ လူငယ္ေရးရာနဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈ ဖလွယ္ၿခင္း၊ အာဆီယံ ၿပည္သူမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္ေဆာင္႐ြက္မႈမ်ား ၿမႇင့္တင္ၿခင္းတို႔အၿပင္၊ သဘာဝေဘး စီမံခန္႔ခြဲေရးဆိုင္ရာ၊ လူသားခ်င္းဆိုင္ရာ အကူအညီ ေပးေရး၊ ရာသီဥတုေၿပာင္းလဲမႈကို ႀကံ႕ႀကံ႕ခံႏိုင္မယ့္ စြမ္းရည္ၿမႇင့္တင္ေရးတို႔ကို ေဆာင္႐ြက ေပးႏိုင္ခဲ့တာေၾကာင့္ “မၽွေဝခံစားၿပီး၊ ၿပည္သူမ်ားကို အေလးထားတဲ့ အာဆီယံ အသိုက္အဝန္း” ေပၚေပါက္ေရးကို မ်ားစြာ အေထာက္အကူ ၿဖစ္ေစပါတယ္။

အာဆီယံရဲ႕ၿပင္ပမိတ္ဖက္ႏိုင္ငံမ်ားနဲ႔ ဆက္ဆံေရး ပိုမိုခိုင္မာေစေရး ႀကိဳးပမ္းမႈဟာလည္း ပုံမွန္တိုးတက္ေနၿပီး၊ အာဆီယံ အသိုက္အဝန္း ထူေထာင္ ေရးနဲ႔ အာဆီယံ ေပါင္းစည္း ဆက္သြယ္မႈ ၿမႇင့္တင္ေရးတို႔မွာမ်ားစြာ အေထာက္အကူၿပဳေနပါတယ္။ အာဆီယံဝန္ႀကီး မ်ားရဲ႕ အာဆီယံနဲ႔ ၿပင္ပမိတ္ေဆြမ်ား မိတ္ဖက္ ဆက္ဆံေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ႀကိဳးပမ္းခ်က္ ေတြကို ဂုဏ္ၿပဳပါတယ္။ အာဆီယံရဲ႕သမိုင္းကို ၿပန္ၾကည့္ရင္ အာဆီယံဟာ ၿပင္ပနဲ႔ ဆက္ဆံေရးကို တိုးၿမႇင့္တဲ့ မဟာဗ်ဴဟာကို က်င့္သုံးခဲ့တာေၾကာင့္ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈကို ရရွိလာခဲ့ ၾကတာၿဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ အာဆီယံ အသိုက္အဝန္းကို အက်ိဳးရွိမဲ့ ၿပင္ပဆက္ဆံေရး တိုးခ်ဲ႕မႈကို အာဆီယံက ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္သြားမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။ မိမိတို႔အေနနဲ႔ မဟာဗ်ဴဟာက်တဲ့ ကုန္သြယ္မႈနဲ႔ ရင္းႏွီးၿမဳပ္ႏွံမႈမ်ား တိုးခ်ဲ႕ႏိုင္မယ့္ ႏိုင္ငံမ်ားနဲ႔ ဆက္သြယ္မႈ ထူေထာင္ေရးကို လက္ေတြ႕ စတင္အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ အခ်ိန္က်ေရာက္ၿပီၿဖစ္ပါတယ္။ အလားတူဘဲ ႏိုင္ငံ (၂၀) ပါတဲ့ အုပ္စု (G-20) နဲ႔ ဘီအာရ္အိုင္စီအက္စ္ (BRICS) ေခၚ အုပ္စုနဲ႔ အၿခား ေဒသေတြမွာရွိတဲ့ စီးပြားေရး ေဈးကြက္ေတြနဲ႔ ဆက္သြယ္မႈကို ယခုထက္ ပိုၿပီး တိုးၿမႇင့္ လုပ္ေဆာင္ဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ ယုံၾကည္ပါတယ္။

ကုန္သြယ္မႈနဲ႔ ရင္းႏွီးၿမဳပ္ႏွံမႈတိုးခ်ဲ႕ၿခင္းဟာ အာဆီယံရဲ႕ ေရရွည္ ရွင္သန္မႈကို အေထာက္ အကူၿပဳမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။ အာဆီယံရဲ႕ ေမၽွာ္မွန္းခ်က္အသစ္မ်ားကို ခ်မွတ္ရာမွာ ဂ်ီဒီပီ တိုးႏႈန္းနဲ႔ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈ ေလၽွာ႔ခ်ေရးကို ရည္မွန္းခ်က္မ်ားအၿဖစ္ ထားရွိသလို ကုန္သြယ္မႈ နဲ႔ ဂ်ီဒီပီ အခ်ိဳးတိုးတက္မႈ၊ ၿပည္ပ ရင္းႏွီးၿမဳပ္ႏွံမႈနဲ႔ ဂ်ီဒီပီ အခ်ိဳး တိုးတက္မႈကိုလည္း ရည္မွန္းခ်က္ ခ်မွတ္ေဆာင္႐ြက္သင့္ပါတယ္။

အာဆီယံ ၿပင္ပနဲ႔ စီးပြားေရးေပါင္းစည္းမႈမ်ား အာဆီယံ အေပါင္း (၁) လြတ္လပ္ေသာ ကုန္သြယ္မႈ သေဘာတူစာခ်ဳပ္မ်ား အေကာင္အထည္ေဖာ္ ၿခင္းၿဖင့္သာမက ေဒသတြင္း အလုံးစုံ စီးပြားေရး မိတ္ဖက္ဆက္ဆံေရး (အာရ္စီအီးပီ) မွ တစ္ဆင့္ ေဆာင္႐ြက္ေနမႈ မ်ားကိုလည္း အားရဖြယ္ ေတြ႕ရွိရပါတယ္။

အေဆြေတာ္ ဘုရင္မင္းၿမတ္နဲ႔ အေဆြေတာ္မ်ားခင္ဗ်ား

အာဆီယံအေနနဲ႔ အာဆီယံ အသိုက္အဝန္း (၃) ရပ္ရဲ႕ လမ္းၿပေၿမပုံမ်ားကို အေကာင္ အထည္ေဖာ္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းရပ္မ်ား ဟာလည္း (၈၀) ရာခိုင္ႏႈန္းမၽွ ၿပီးစီးေနေပမဲ့လည္း၊ က်န္ရွိေနေသးတဲ့ (၂၀) ရာခိုင္ႏႈန္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ေရးဟာ အဓိကစိန္ေခၚမႈ တစ္ရပ္ ၿဖစ္သလို၊ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္လြန္ကာလမွာ ေပၚထြက္လာမယ့္ အာဆီယံ အသိုက္အဝန္းအေနနဲ႔ ရင္ဆိုင္ႀကဳံေတြ႕ရမယ့္ ကိစၥရပ္ေတြဟာလည္း စိန္ေခၚမႈမ်ားအၿဖစ္ ရွိေနမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။

အာဆီယံႏိုင္ငံေတြအေပၚ သက္ေရာက္တဲ့ သဘာဝေဘး အႏၲရာယ္မ်ားနဲ႔ ၿပင္ပဂယက္ အခ်ိဳ႕ၿဖစ္တဲ့ ကမၻာ့စီးပြားေရး မေရမရာမႈေတြအၿပင္ အီဘိုလာေရာဂါ ပိုး ကဲ့သို႔ေသာ ကူးစက္ေရာဂါမ်ားနဲ႔ အၾကမ္းဖက္နဲ႔ အစြန္းေရာက္ဝါဒ အစရွိတဲ့ စိန္ေခၚမႈေတြကိုလည္း ရင္ဆိုင္ေက်ာ္လႊားၾကရာမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အာဆီယံရဲ႕ စည္းလုံးညီၫႊတ္မႈကို ထိန္းသိမ္းၿပီး ရင္ဆိုင္လာရတဲ့ စိန္ေခၚမႈ ေတြကို စည္းလုံးညီၫြတ္စြာ တြန္းလွန္ႏိုင္တဲ့ စြမ္းရည္ကို စဥ္ဆက္မၿပတ္ ထူေထာင္ရန္ လိုအပ္တယ္ဆိုတာကို အေလးအနက္ထား ေၿပာၾကားလိုပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အာဆီယံအေနနဲ႔ ေအာင္ၿမင္တိုးတက္မႈေတြ ရရွိခဲ့ေပမယ့္ ဒီေအာင္ၿမင္မႈမ်ားအေပၚ ေရာင့္ရဲ မေနသင့္ပါဘူး။ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာ အာဆီယံ အသိုက္အဝန္း ေပၚထြန္းလာၿခင္းဟာ အာဆီယံအတြက္ အဆင့္သစ္တစ္ခုကို တက္လွမ္းလိုက္တာ ၿဖစ္ၿပီး၊ ပိုမို စည္းလုံး ညီၫြတ္စြာေပါင္းစည္းေရး၊ အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ လည္ပတ္မႈ ပိုမို ထိေရာက္မႈရွိ ေစေရး၊ ပူးေပါင္းၫွိႏႈိင္းမႈ ပိုမိုအားေကာင္းေစေရး၊ ပိုမို သက္လုံေကာင္းၿပီး၊ ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္စြမ္း ၿမင့္တဲ့ အသိုက္အဝန္း တစ္ရပ္အေနနဲ႔ ဆက္လက္တည္ရွိႏိုင္ဖို႔ ဆက္လက္ ႀကိဳးပမ္း အားထုတ္ၾကရမွာၿဖစ္ပါတယ္။

ဒီကိစၥနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီး အာဆီယံရဲ႕ အဖြဲ႕အစည္းပိုင္းဆိုင္ရာ စြမ္းရည္ၿမႇင့္ တင္ႏိုင္ေရး အတြက္ ၿပတ္သားတဲ့ အႀကံၿပဳခ်က္ေတြနဲ႔ အာဆီယံ အသိုက္အဝန္း ရဲ႕ ၂၀၁၅ ခု ႏွစ္လြန္ အနာဂတ္ ေမၽွာ္မွန္းခ်က္မ်ား ေရးဆြဲႏိုင္ေရးအတြက္ ကနဦးအစီရင္ခံစာ တင္သြင္း တင္ၿပခဲ့ၾကတဲ့ တာဝန္ရွိသူမ်ားကို ခ်ီးက်ဴး ဂုဏ္ၿပဳေၾကာင္း ေၿပာၾကားလိုပါတယ္။

ဒီကေန႔နဲ႔ မနက္ၿဖန္မွာ က်င္းပမယ့္ အစည္းအေဝးေတြမွာ အာဆီယံ အသိုက္အဝန္း ထူေထာင္ေရးမွာ က်န္ရွိေနတဲ့ လုပ္ငန္းရပ္ေတြကို အရွိန္အဟုန္ ၿမႇင့္တင္ႏိုင္ဖို႔ ေဆြးေႏြး ၾကမွာၿဖစ္ၿပီး၊ အနာဂတ္မွာ ပိုမိုမ်ားၿပားလာမယ့္ အာဆီယံ လႈပ္ရွားမႈ မ်ားရဲ႕ အတိုင္းအတာ ပမာဏနဲ႔ လိုက္ေလ်ာညီေထြၿဖစ္မယ့္ အာဆီယံရဲ႕ အဖြဲ႕အစည္းဆိုင္ရာ စြမ္းရည္ၿမႇင့္တင္ ႏိုင္ေရး နည္းလမ္းေတြကို စဥ္းစားသြားၾကရမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။

ကၽြန္ေတာ္တို႔ အေနနဲ႔ အနာဂတ္မွာ ေတြ႕ႀကဳံႏိုင္မဲ့ စိန္ေခၚမႈေတြကို ႀကိဳတင္ ေတြးေတာ ခန္႔မွန္းၿပီး၊ ရွင္းလင္း ၿပတ္သားတဲ့ ေမၽွာ္မွန္းခ်က္ေတြ ခ်မွတ္ကာ၊ တိက်တဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ ေရးဆြဲသြားၾကရမွာၿဖစ္ပါတယ္။

အေဆြေတာ္ ဘုရင္မင္းၿမတ္နဲ႔ အေဆြေတာ္မ်ားခင္ဗ်ား

အာဆီယံအေနနဲ႔ အသိုက္အဝန္းတစ္ရပ္အၿဖစ္ ေပၚေပါက္လာၿပီး၊ ေပါင္းစည္းမႈ အဆင့္သစ္ တစ္ရပ္သို႔ ေရာက္ရွိလာတဲ့ အခ်ိန္မွာ အေလးထား ေဆာင္႐ြက္ရမဲ့ကိစၥရပ္ တစ္ခ်ိဳ႕ကို အေလးထားေၿပာၾကားလိုပါတယ္။

ပထမအခ်က္ကေတာ့ အာဆီယံအေနနဲ႔ တည္ေဆာက္ၿပီး စံႏႈန္းေတြ၊ ခ်မွတ္ၿပီး စည္းမ်ဥ္း ေတြကို လိုက္နာအေကာင္ အထည္ေဖာ္မႈ ၿမႇင့္တင္ေရးကို တစ္စိုက္မတ္မတ္ ေဆာင္႐ြက္ ၾကၿပီး၊ အဲဒီစံႏႈန္းေတြကို ပိုမိုက်ယ္ၿပန္႔စြာ ၿမႇင့္တင္သြားၾကဖို႔လိုပါတယ္။ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းကို အေၿခခံတဲ့ အာဆီယံသည္သာ မိမိတို႔ရဲ႕ ဂုဏ္အဂၤါနဲ႔ ပြင့္လင္း ၿမင္သာမႈကို ၿမႇင့္တင္ႏိုင္မွာ ၿဖစ္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္ေတြဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔အၾကားမွာေရာ၊ မိတ္ဖက္ ႏိုင္ငံမ်ားနဲ႔ ဆက္ဆံၾကရာမွာ အၿပန္အလွန္ ယုံၾကည္မႈ တိုးၿမႇင့္ႏိုင္မွာ ၿဖစ္ပါတယ္။ ဒါဟာ ေဒသတြင္းနဲ႔ ၿပင္ပေဒသမ်ားမွာပါ စီးပြားဖြံ႕ၿဖိဳးမႈနဲ႔ လူမႈေရးအရ သဟဇာတၿဖစ္မႈတို႔ အတြက္ အေၿခခံ လိုအပ္ခ်က္ၿဖစ္တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းတည္ၿငိမ္ေရးနဲ႔ လုံၿခဳံေရးကို အာမခံခ်က္ ေပးႏိုင္မွာ ၿဖစ္ပါတယ္။

ဒုတိယ အခ်က္ကေတာ့ အာဆီယံနဲ႔ မိတ္ဖက္တို႔အၾကား တည္ရွိၿပီးၿဖစ္တဲ့ ဆက္သြယ္ ေဆာင္႐ြက္မႈ ယႏၲရားမွာေရာ၊ ေပၚထြန္းဆဲ ေဒသတြင္း ဗိသုကာ တည္ေဆာက္မႈေတြမွာ အာဆီယံအေနနဲ႔ အခ်က္အခ်ာက်က် ပါဝင္ႏိုင္ဖို႔ မဟာဗ်ဴဟာ တစ္ရပ္ရွိဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

ပိုမိုပြင့္လင္းၿပီး၊ အမ်ားပါဝင္ႏိုင္တဲ့ စည္းမ်ဥ္းအေၿခခံ ေဒသတြင္း ဗိသုကာ ဖြဲ႕စည္း တည္ေဆာက္မႈ ပုံစံတစ္ရပ္ ေပၚထြန္းလာၿပီး၊ မိတ္ဖက္ေတြနဲ႔ ပိုမိုထိေရာက္ အက်ိဳးရွိစြာ ဆက္သြယ္ ေဆာက္႐ြက္ႏိုင္မွာ ၿဖစ္ပါတယ္။ အာဆီယံအေနနဲ႔ ဘာလီ ေၾကညာခ်က္ (၃) ပါ ေမၽွာ္မွန္းခ်က္မ်ားနဲ႔အညီ မိမိတို႔အားလုံးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ကိစၥရပ္မ်ားမွာ ပိုမို စည္းလုံးစြာ ရပ္တည္ၿပီး၊ ပိုမိုအေရးပါတဲ့ အခန္းက႑က ပါဝင္သြားႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းၾကရမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။

တတိယအခ်က္ကေတာ့ အာဆီယံအေနနဲ႔ စီးပြားေရး ေပါင္းစည္းမႈ ၿမႇင့္တင္ကာ၊ စဥ္ဆက္မၿပတ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး လမ္းကို ေလၽွာက္လွမ္းရင္း၊ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈအရွိန္အဟုန္ ဆက္လက္ ထိန္းသိမ္း ၿမႇင့္တင္ၿခင္းၿဖင့္ အမ်ားပါဝင္ႏိုင္တဲ့ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈကို ေဖာ္ေဆာင္ႏိုင္မွာၿဖစ္ၿပီး၊ ဆင္းရဲမႈနဲ႔ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ ကြာဟခ်က္ ေလၽွာ႔ခ်ေပးၾကရမွာၿဖစ္ပါတယ္။ ဒီကိစၥနဲ႔ဆက္စပ္ၿပီး ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ ရလဒ္ေတြကို ၿပည္သူအားလုံး ခံစားႏိုင္ေစရန္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား၊ ကေလး၊ သက္ႀကီး႐ြယ္အိုေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးတို႔ကို ၿမႇင့္တင္ေပးေရးကို တိုးၿမႇင့္ ေဆာင္႐ြက္ၾကရမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။

စတုတၱအခ်က္ကေတာ့ ေဒသတြင္းနဲ႔ ေဒသၿပင္ပႏိုင္ငံမ်ားနဲ႔ ပိုမို ေပါင္းစည္းမႈမ်ား ႀကဳံေတြ႕ လာခ်ိန္မွာ အာဆီယံရဲ႕ ႀကံ႕ခိုင္မႈနဲ႔ ယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္စြမ္းကို ဆက္လက္ၿမႇင့္တင္ ေနရမွာ ၿဖစ္ပါတယ္။ အထူးသၿဖင့္ နယ္စပ္ၿဖတ္ေက်ာ္ ကိစၥရပ္မ်ားၿဖစ္တဲ့ ရာသီဥတု ေၿပာင္းလဲမႈ၊ သဘာဝေဘးစီမံခန္႔ခြဲမႈ၊ စားနပ္ရိကၡာ၊ စြမ္းအင္နဲ႔ေရဖူလုံမႈ၊ ကူးစက္ေရာဂါ ကာကြယ္ တားဆီးေရး၊ အၾကမ္းဖက္မႈ၊ အစြန္းေရာက္မႈ ႏွိမ္နင္းေရး၊ သတင္း အခ်က္အလက္ လုံၿခဳံေရး၊ မူးယစ္ေဆးဝါးနဲ႔ လူေမွာင္ခိုမႈစတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြကို ကိုင္တြယ္ ေၿဖရွင္းႏိုင္ဖို႔ စြမ္းရည္ ၿမႇင့္တင္သြားဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။

ေနာက္ဆုံးနဲ႔ အေရးႀကီးဆုံး အခ်က္တစ္ရပ္ကေတာ့ အာဆီယံ၏ အဖြဲ႕အစည္းပိုင္းဆိုင္ရာ စြမ္းရည္ၿမႇင့္တင္ဖို႔၊ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားအခ်ိတ္အဆက္ မိမိရွိေစဖို႔၊ အဆုံးအၿဖတ္ ၿပဳမႈမ်ား ထိေရာက္စြာ ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ေစဖို႔နဲ႔ လုပ္ငန္းမ်ားကို စနစ္တက် ၾကပ္မတ္၊ အစီရင္ခံမႈ၊ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏိုင္ေရးတို႔ကို တိုးၿမႇင့္ ေဆာင္႐ြက္ ၾကဖို႔ၿဖစ္ပါတယ္။

ကၽြန္ေတာ္တို႔ အေနနဲ႔ အာဆီယံအသိုက္အဝန္းႀကီးကို အာဆီယံၿပည္သူမ်ားရဲ႕ လိုအပ္ခ်က္ မ်ားကို ၿဖည့္ဆည္းေပးႏိုင္ၿပီး၊ အရွိန္အဟုန္နဲ႔ ေၿပာင္းလဲေနတဲ့ ေဒသတြင္းနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ အေၿခအေနမ်ားနဲ႔ လိုက္ေလ်ာညီေထြၿဖစ္တဲ့ အသိုက္အဝန္းတစ္ရပ္ အၿဖစ္ ေပၚထြန္း လာေစေရး ေဆြးေႏြးသြားၾကဖို႔ ေမၽွာ္လင့္ပါေၾကာင္း နိဂုံးခ်ဳပ္ေၿပာၾကားရင္း (၂၅) ႀကိမ္ ေၿမာက္ အာဆီယံထိပ္သီးအစည္းအေဝးနဲ႔ ဆက္စပ္ထိပ္သီး အစည္းအေဝးမ်ားကို ဖြင့္လွစ္ေၾကာင္း ေၾကညာအပ္ပါတယ္။

သမၼတရုံး